cytowane z: Głos Nauczycielski, 2016.02.09.

22 godziny zajęć dodatkowych zamiast 2 "godzin karcianych"?

Ministerstwo edukacji nie chce posłuchać związkowców i likwidując "godziny karciane" zamierza narzucić nauczycielom obowiązek realizowania "innych zajęć i czynności wychowawczych wynikających z zadań statutowych szkoły". I to nawet przez 22 godziny w tygodniu.

MEN zakończyło etap konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych projektu nowelizacji Karty Nauczyciela, którego głównym celem jest likwidacja "godzin karcianych". Projekt trafi teraz pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów, który ewentualnie naniesie w nim ostatnie poprawki, co oznacza, że wkrótce nowelizacją KN zajmie się rząd.

Mimo protestów Związku Nauczycielstwa Polskiego, ministerstwo nie zmieniło kluczowego punktu projektu ustawy, czyli nowego art. 42 Karty Nauczyciela ("godziny karciane"). Zgodnie z obecnie obowiązującym przepisem, nauczyciel w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy oprócz pensum musi realizować „inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, z tym że w ramach tych zajęć:
a) nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, w tym specjalnych, jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2 godzin w tygodniu,
b) nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej, w tym specjalnej, jest obowiązany prowadzić zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 1 godziny w tygodniu".

Nowy przepis jest krótszy. Jak można w nim przeczytać, nauczyciel oprócz pensum realizuje „inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów". Wszystko to w ramach - przypomnijmy - czterdziestogodzinnego tygodnia pracy.

Na łamach "Głosu" ostrzegaliśmy, że taki kształt przepisu może doprowadzić do sytuacji, że dyrektor zamiast dotychczasowych 2 godzin karcianych będzie mógł zmusić nauczyciela do realizacji nawet 22 godzin zajęć opiekuńczych i wychowawczych. Szczególnie, że w uzasadnieniu do projektu można przeczytać, iż „zmiana ta nie wyklucza możliwości prowadzenia np. zajęć związanych z potrzebami uczniów i rozwijających ich zainteresowania w ramach 40-godzinnego czasu pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze, stosownie do ustaleń podjętych w danej szkole. Za realizację zadań dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych szkoły odpowiada dyrektor danej szkoły".

Dlatego ZNP proponował, by proponowany przepis zmienić i wykreślić z niego słowo "zajęcia".

Ministerialny projekt zmian w Karcie Nauczyciela to nie tylko godziny karciane. Ministerstwo edukacji zajęło się też rozwiązaniami dotyczącymi postępowania dyscyplinarnego. Tak jak obecnie komisje pierwszej instancji funkcjonować mają przy wojewodach, a drugiej instancji - przy ministrze edukacji. Komisja dyscyplinarna pierwszej instancji ma się składać z 5 członków, a komisja odwoławcza - co najmniej 10. W komisjach zasiądą nauczyciele mianowani albo dyplomowani z co najmniej pięcioletnim stażem pracy pedagogicznej w szkole, niekarani, posiadający „autorytet oraz nieposzlakowaną opinię". Kandydatów zgłoszą rady pedagogiczne szkół z danego terenu, kuratorzy oraz związki zawodowe.

Podobnie jak dziś, postępowanie wyjaśniające w danej sprawie wszczynać będzie rzecznik dyscyplinarny, który ma otrzymać prawo do przesłuchiwania świadków, zasięgania opinii biegłych oraz zbierania i przeprowadzania dowodów „koniecznych dla wyjaśnienia sprawy". Przesłuchaniu nieletniego świadka nie będzie mógł towarzyszyć nauczyciel, którego sprawa dotyczy. Na rzecznika nałożony za to zostanie obowiązek zapewnienia dziecku psychologa, w razie potrzeby zaś - także obecności rodzica, ale pod warunkiem, że „nie ogranicza to swobody wypowiedzi przesłuchiwanego". W postępowaniu wyjaśniającym obowiązkowo trzeba będzie przesłuchać też nauczyciela.

Dopiero po zebraniu wszystkich dowodów i wyjaśnień, rzecznik zdecyduje czy wszcząć postępowanie dyscyplinarne, czy nie. Ważny szczegół - rozprawa dyscyplinarna co do zasady ma być jawna, a wyłączenie jawności dopuszczalne będzie tylko ze względu na „zakłócenie spokoju publicznego, obrazę dobrych obyczajów lub naruszenie ważnego interesu prywatnego".

Na ministrze edukacji spocznie obowiązek prowadzenia centralnego rejestru orzeczeń dyscyplinarnych wobec nauczycieli, w którym gromadzone będą dane o nauczycielach prawomocnie ukaranych karami dyscyplinarnymi oraz dane o nauczycielach zawieszonych w pełnieniu obowiązków. Wgląd do rejestru mają otrzymać osoby ubiegające się o zatrudnienie na stanowisku nauczyciela, komisje dyscyplinarne i rzecznicy dyscyplinarni, sądy, prokuratorzy, policjanci, skarbówka oraz inne służby prowadzący postępowania.

Osoba ukarana karą dyscyplinarną nie otrzyma zatrudnienia na podstawie mianowania w ciągu trzech lat od orzeczenia takiej kary. Przed nawiązaniem stosunku pracy nauczyciel będzie musiał dostarczyć dyrektorowi nie tylko zaświadczenie o niekaralności ale też zaświadczenie, że nie był karany dyscyplinarnie.

Ważne zmiany czekają profesorów oświaty. Nauczyciele wyróżnieni tytułem honorowego profesora oświaty otrzymają wraz z nim jednorazową gratyfikację pieniężną w wysokości 18 tys. zł brutto. Co roku takich nauczycieli będzie najwyżej 25. Nagrodę wypłaci minister, a nie jak to jest obecnie - organ prowadzący. W tej chwili nauczyciel uhonorowany tym tytułem może liczyć na gratyfikację w wysokości 6-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia zasadniczego. To oznacza, że gratyfikacja pieniężna w poszczególnych przypadkach może się różnić.