Publikacje:

foldery do pobrania

 
Jolanta Panasiuk
Logopedia dziś - wczoraj - jutro
Agnieszka Ciesielska
Zmiany w funkcjonowaniu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych - od 2022 r.
Milena Stasiak
Wykaz standaryzowanych narzędzi diagnostycznych stosowanych w diagnozie logopedycznej.
Milena Stasiak
EDL. Materiały profilaktyczne: rozwój mowy małego dziecka
zobacz wszyskie publikacje
Giełda pracy:
Gdzie studiować:

Wybierasz się na studia?
Sprawdź listę uczelni!

 

autor: Julita Kraińska
Dwujęzyczność. Co to takiego?

Badania nad zagadnieniami związanymi z dwujęzycznością rozwijają się bardzo intensywnie. Problemy dwu- i wielojęzyczności interesują obecnie nie tylko nauczycieli języków obcych w szkole, ale również inne grupy specjalistów, zwłaszcza lingwistów, psychologów, socjologów a także twórców polityki edukacyjnej.

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat władze edukacyjne, zarówno krajowe, jak i te na szczeblu Wspólnoty Europejskiej, analizują różne metody prowadzące do upowszechnienia biegłej znajomości języków obcych poprzez wczesną naukę w szkole. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej każda osoba powinna znać jeszcze dwa języki europejskie poza językiem ojczystym.

Obecnie istnieją jednakowe standardy oceny kompetencji językowych dla wszystkich jezyków krajów europejskich. Rada Europy wprowadziła Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment; Un Cadre Européeen Commun de Réféerence pour les langues: Apprendre, Enseigner, Évaluer) - lektura obowiązkowa dla wszystkich, zajmujących się opracowywaniem podstaw programowych i programów nauczania, określaniem standardów wymagań egzaminacyjnych, autorów podręczników i materiałów dydaktycznych. Ewolucja dotyczy także sposobów nauczania, przyswajania języka - metoda komunikatywna stale jest używana, jednak celem jej nie jest już tylko komunikacja, porozumiewanie się, lecz zadaniowość- umiejętność właściwego reagowania w określonych sytuacjach.

Jedną z innowacyjnych metod nauczania języka w szkołach jest także nauczanie dwujęzyczne. Polega ono na nauczaniu poszczególnych przedmiotów w języku innym, niż język ojczysty (zob. Nauczanie dwujęzyczne w szkołach w Europie. opr.Euridice). Dr Magdalena Olpińska (Uniwersytet Warszawski, Katedra Teorii Języków i Akwizycji Językowej, autorka programu wychowania dwujęzycznego dla szkół i przedszkoli w Polsce) podkreśla istniejące różnice między tradycyjnym nauczaniem języka a wychowaniem dwujęzycznym. „W tradycyjnych metodach nauczania języka obcego chodzi o to, aby znaleźć jak najbardziej efektywny sposób, w jaki dziecko może przyswoić pewien zasób słów i zwrotów językowych. W procesie wychowania dwujęzycznego dziecko oczywiście także rozwija swoje kompetencje językowe, ale rozwój słownictwa i struktur językowych jest niejako „jedynie" produktem ubocznym rozwoju intelektualnego dziecka, rozwoju jego wiedzy o świecie, o sobie i swoim otoczeniu, nie zaś celem nauki samym w sobie. Badania naukowe prowadzone na całym świecie potwierdzają fakt, że taki właśnie sposób jest najskuteczniejszą metodą nauki drugiego języka i jego efekty znacznie przewyższają osiągnięcia uzyskiwane przez uczących się w tradycyjnych programach nauczania języka obcego." (zob. Przedszkola dwujęzyczne w Polsce: kompendium, program).

Różne definicje

Mimo zaawansowanych badań nad zjawiskiem dwujęzyczności nie definiuje się go jednomyślnie. Według Barbary Abdelilah-Bauer (Centrum Dwujęzyczności w Sevres, Le Défi des enfants bilingues, Grandir et vivre en parlant plusieurs langues, La Découverte 2007) do stanu dwujęzyczności dochodzi się poprzez pracę, która zaczyna się w domu i/lub odbywa się równolegle w przedszkolu/szkole. Nawet jeśli dziecko rodzi się w rodzinie dwujęzycznej, nie rodzi się dwujęzycznym, zaś idealna dwujęzyczność nie istnieje. Mówimy o dwujęzyczności mając na myśli raczej określone kompetencje w jednym i drugim języku. Można być np. dwujęzycznym w kompetencji receptywnej (rozumieniu treści pisanych, mówionych), zaś nie być w kompetencji produktywnej (tworzeniu owych treści). Oba języki współistnieją w życiu osoby dwujęzycznej, zajmują jednak różne pozycje w zależności od upodobań, sytuacji oraz potrzeb, zwykle też jeden język jest dominującym, drugi słabszym. Sytuacja językowej dominacji nie musi być stabilnna, może też różnie się rozkładać ze względu na kompetencje językowe, pozwala jednak doskonale funkcjonować w jednym i drugim języku wżyciu osobistym i prywatnym. Podstawy dwujęzyczności może stworzyć przedszkole dwujęzyczne, grupa zabaw, spotkania dzieci mówiących tym samym językiem, zajęcia pozalekcyjne a także klasa lub szkoła dwujęzyczna. Miejscem, w którym dziecko może rozwinąć kompetencje językowe w obu językach na takim samym poziomie jest rodzina dwujęzyczna (mówimy wówczas o dwujęzyczności zrównoważonej). Jednak taka dwujęzyczność występuje w rzeczywistości bardzo rzadko.

Zdaniem dr Ewy Lipińskiej (Katedra Języka Polskiego jako Obcego Instytut Studiów Polonijnych i Etnicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego) powinno się odróżniać dwujęzyczność od znajomości dwóch języków. Dwujęzyczność to zazwyczaj „nietrwały stan, mający związek z emigracją lub pobytem za granicą, co implikuje bliski kontakt z danym językiem i kulturą, umożliwiający osobiste ich doznawanie. Poprzez dwujęzyczność należy rozumieć wyłącznie opanowanie dwu języków w takim stopniu jak społecznie ekwiwalentni ich jednojęzyczni nosiciele, czyli ambilingwizm. Polega on na umiejętności posługiwania się wszystkimi sprawnościami w języku ojczystym i drugim oraz na częstym używaniu obydwu języków w różnych sytuacjach i z różnymi uczestnikami aktu komunikacji."

Większość badaczy definiuje pojęcie dwujęzyczności mniej radykalnie. Zdaniem prof. Idy Kurcz (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa) dwujęzyczność polega „najkrócej mówiąc, na posługiwaniu się dwoma językami, a wielojęzyczność - więcej niż dwoma." (zob. Pojęcia związane z dwujęzycznością i problemy społeczne z nią związane). Cummins zakłada, że „kiedy dzieci są w stanie dołączyć język drugi do własnych kompetencji językowych bez niszczenia języka pierwszego mówimy o dwujęzyczności" (Cummins , 1996). Barbara Abdelilah-Bauer podkreśla, że nie ma jednej definicji dwujęzyczności, w rzeczywistości zaś istnieją różne jej formy: w zależności od stopnia umiejętności mówienia, rozumienia, pisania i czytania w obu językach; w zależności od wieku, w którym nabywamy drugi język; w zależności od obecności języka(ów) w naszym otoczeniu; w zależności od prestiżu spełecznego języka(ów); w zależności od przynależności kulturowej i tożsamości (B.Abdelilah-Bauer,2006).

Literatura przedmiotu jest obszerna. Zdarza się, że jest tendencyjna, wciąż żywe są stereotypy i uprzedzenia związane z dwujęzycznością, a zwłaszcza w społeczeństwach jednojęzycznych w polityce oświatowej przejawia się wrogość wobec mniejszości etnicznych i dyskryminacja. (zob „Problemy społeczne związane z dwujęzycznością" w Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, pod redakcją Idy Kurcz).

Opr. mgr Julita Kraińska

Zobacz

źródło: http://www.polskaszkola.lt

 
Reklama:

 
Internetowa poradnia:

Pytania zadawane najczęściej...

 
Opieka logopedyczna w przedszkolu
Programy użyteczne w gabinecie logopedycznym
Nagrywanie wad wymowy
Forum dyskusyjne:
Newsletter:

W pole poniżej wpisz swój adres e-mail aby otrzymywać od nas najnowsze informacje.

 
 
 
 
 
 
Wsparcie techniczne: virtualmedia.pl
O nas   |   Certyfikat logopedy   |   DBDL   |   Rekomendacje   |   Linki   |   Kontakt
 

Informujemy, że wszystkie Twoje dane są chronione uwzględniając aktualne przepisy RODO. Korzystamy również z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Prawem Telekomunikacyjnym.
Administrator Danych, Polityka Prywatności.