Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, przedłożone przez Ministra Edukacji Narodowej.

Najważniejsze cele nowelizacji Karty Nauczyciela - podnoszenie jakości pracy szkoły poprzez: wzmocnienie motywacyjnego charakteru wynagrodzeń nauczycieli, zwiększenie roli doskonalenia umiejętności zawodowych nauczycieli zgodnie z potrzebami uczniów, poprawa organizacji pracy szkoły oraz włączenie rodziców w sprawy istotne dla szkoły w szerszym niż dotychczas zakresie.

Zaproponowane w założeniach zmiany porządkują niektóre aspekty pracy nauczyciela w taki sposób, aby zapewnić uczniom jak najlepsze warunki korzystania z zajęć realizowanych w ramach statutowych zadań szkoły, poprawić organizację pracy szkoły oraz usprawnić komunikację między nauczycielem a rodzicami uczniów.

Powyższe cele będą osiągnięte poprzez:

1. Zmianę systemu wynagradzania nauczycieli polegającą na wzmocnieniu jego motywacyjnego charakteru, uelastycznieniu sposobu jego rozliczania oraz urealnieniu uprawnień socjalnych.

a. Zastąpienie średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, wskaźnikami kalkulacyjnymi środków ogółem przeznaczonych na wynagrodzenia nauczycieli oraz zmiana sposobu rozliczania środków wydatkowanych na wynagrodzenia nauczycieli.

Proponuje się zastąpienie średnich wynagrodzeń nauczycieli wskaźnikami kalkulacyjnymi środków ogółem przeznaczonych na wynagrodzenia nauczycieli.

• nauczyciela stażysty - 100 proc. kwoty bazowej,
• nauczyciela kontraktowego - 111 proc. kwoty bazowej,
• nauczyciela mianowanego - 144 proc. kwoty bazowej,
• nauczyciela dyplomowanego - 184 proc. kwoty bazowej.

b. Projektowane rozwiązanie nie wpłynie na zmianę łącznej wysokości środków, które jednostki samorządu terytorialnego w dalszym ciągu będą wydatkować na wynagrodzenia nauczycieli. Rozliczanie tych środków będzie jednak dokonywane łącznie na wszystkich stopniach awansu zawodowego, a nie jak dotychczas oddzielnie na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. W ten sposób zagwarantowana zostanie ogólna suma środków na wynagrodzenia nauczycieli, a zarządzanie wynagrodzeniami będzie uproszczone.

Organ prowadzący szkołę, będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, będzie określał:

• wysokość stawek dodatków oraz szczegółowe warunki ich przyznawania,
• szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
• wysokość i warunki wypłacania poszczególnych składników wynagrodzenia, o ile nie zostały one określone w ustawie lub w odrębnych przepisach.

c. Zniesienie niektórych uprawnień socjalnych nauczycieli, nieadekwatnych do współczesnych realiów społeczno-gospodarczych.

Proponuje się uchylenie przepisów dotyczących dodatku mieszkaniowego, zasiłku na zagospodarowanie, prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do osobistego użytkowania działki gruntu szkolnego, prawa do zajmowania mieszkań w budynkach szkolnych
i użytkowanych przez szkoły.

Zostanie zachowana zasada ochrony praw nabytych. Nauczyciel, nauczyciel-emeryt lub rencista albo pobierający nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, który przed wejściem w życie ustawy korzystał z prawa do lokalu mieszkalnego na terenie gminy, w której położona jest szkoła, lub z prawa do osobistego użytkowania działki gruntu szkolnego, zachowa te uprawnienia do końca okresu na jaki zostały mu przyznane. Nauczyciele, którzy do wejścia w życie ustawy spełnią warunki otrzymania jednorazowego zasiłku na zagospodarowanie, zachowają prawo do tego zasiłku.

Zmianie ulegnie sposób określania wysokości tzw. dodatku wiejskiego. Będzie on uwzględniany w rozliczaniu środków wydatkowanych na wynagrodzenia nauczycieli.

2. Wskazanie doskonalenia zawodowego jako jednego z ważnych zadań podlegających rejestracji w ramach czasu pracy nauczyciela.

Proponowane rozwiązania, dotyczące form doskonalenia zawodowego nauczycieli w połączeniu z potrzebami uczniów i szkoły, będą realizowane poprzez ukierunkowanie środków przeznaczonych na doskonalenie zawodowe nauczycieli na doskonalenie związane m.in. z obszarami wynikającymi z polityki edukacyjnej, wnioskami i wynikami nadzoru pedagogicznego, wynikami egzaminów zewnętrznych, realizacją podstawy programowej, potrzebami uczniów i indywidualizacją procesu kształcenia czy z kierunkami lokalnych strategii rozwojowych i lokalnej polityki oświatowej.

3. Doprecyzowanie przepisów służących poprawie organizacji pracy szkoły i zaspokajaniu potrzeb uczniów, w tym:

a. doprecyzowanie przepisów regulujących wymiar i termin udzielania urlopu wypoczynkowego nauczycielom szkół feryjnych, a także nauczycielom, którzy
w ramach jednego stosunku pracy realizują obowiązki nauczyciela szkoły feryjnej oraz szkoły nieferyjnej (np. przedszkola) oraz sposób udzielania urlopu dla poratowania zdrowia,

b. doprecyzowanie przepisów dotyczących obowiązku rejestrowania zajęć i czynności realizowanych w ramach czasu pracy nauczyciela poprzez uwzględnienie rejestrowania najistotniejszych czynności wspierających proces dydaktyczny, takich jak: doskonalenie zawodowe nauczycieli, praca zespołowa nauczycieli czy kontakt nauczyciela z rodzicami uczniów szkoły.

4. Określenie wymiaru i terminu udzielenia nauczycielom urlopu wypoczynkowego w sposób umożliwiający lepszą organizację pracy szkoły i wykonywanie jej zadań statutowych.

Przewiduje się zmianę sposobu określenia wymiaru urlopu wypoczynkowego nauczycieli szkół feryjnych i terminu jego udzielania. Urlop wypoczynkowy nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których organizacji pracy przewidziano ferie letnie
i zimowe, będzie określony w wymiarze 47 dni roboczych w roku. W ramach ustalonego wymiaru urlopu wypoczynkowego nauczyciel będzie miał prawo do nieprzerwanego wypoczynku w wymiarze co najmniej 28 dni kalendarzowych, a w przypadku dyrektora szkoły 14 dni kalendarzowych. Ustawa będzie również określała (w odrębny sposób) wymiar urlopu nauczyciela podejmującego pracę po raz pierwszy - będzie to urlop w wymiarze 30 dni w roku.

Pozostałe dni robocze przypadające, w zależności od planu urlopów w szkole, w okresach ferii zimowych i letnich (wakacji), przerw świątecznych lub pozostałych dni wolnych od zajęć dydaktyczno - wychowawczych nauczyciele będą wykorzystywać na realizację zadań statutowych szkoły oraz doskonalenie zawodowe, zgodnie z poleceniem dyrektora.

5. Doprecyzowanie celu przeznaczenia urlopu dla poratowania zdrowia, zmiana kryteriów jego przyznawania, wymiaru oraz zmiany w zakresie orzekania.

a. Zgodnie z założeniami, urlop dla poratowania zdrowia będzie udzielany nauczycielowi w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy mogą odgrywać istotną rolę. Urlop ten będzie mógł być udzielany również na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową,

b. Wydłużeniu ulegnie okres pracy w szkole, po którym będzie można skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, z 7 do 20 lat. Łączny jego wymiar w okresie całego zatrudnienia zostanie skrócony z 3 lat do 1 roku. W przypadku wykorzystywania tego urlopu w częściach, kolejnego urlopu będzie można udzielić nauczycielowi nie wcześniej niż po przepracowaniu w szkole 3 lat od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia.

6. Zwiększenie roli rodziców uczniów w podejmowaniu decyzji dotyczących istotnych spraw szkoły poprzez:

a. Rozszerzenie udziału przedstawicieli rodziców w procedurze awansu zawodowego nauczycieli i procedurze oceny ich pracy.

Proponuje się, by przy dokonywaniu oceny pracy nauczyciela dyrektor szkoły zasięgał opinii rady rodziców. Przy dokonywaniu oceny pracy dyrektora szkoły, organ prowadzący szkołę będzie uwzględniał opinię rady szkoły. W szkołach, w których nie została utworzona rada szkoły - istotna będzie opinia rady rodziców.

Zwiększy się również udział rodziców w procedurze nadawania stopni awansu zawodowego nauczycielom, a przedstawiciel rady rodziców będzie miał możliwość brania udziału w pracach komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych w charakterze obserwatora.

b. Usprawnienie komunikacji między nauczycielami a rodzicami uczniów.

7. Zmiany w procedurze awansu zawodowego.

a. Organem właściwym do nadania nauczycielowi mianowanemu stopnia nauczyciela dyplomowanego będzie organ prowadzący szkołę, z zastrzeżeniem szkolnictwa artystycznego. Organem wyższego stopnia, w sprawach dotyczących nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego, będzie organ sprawujący nadzór pedagogiczny,

b. Zmienią się również przepisy dotyczące składu komisji egzaminacyjnej dla nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela mianowanego i komisji kwalifikacyjnej dla nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego,

c. Skrócenie ścieżki awansu zawodowego dla nauczycieli posiadających staż pracy w innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne.

Proponuje się, aby osoby posiadające co najmniej trzyletni okres pracy w innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, o ile do zakresu ich obowiązków należało prowadzenie zajęć bezpośrednio z dziećmi i w tym okresie nie były zatrudnione w szkole, oraz posiadające znaczący dorobek zawodowy - z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole będą uzyskiwały stopień nauczyciela kontraktowego.

Nauczyciele kontraktowi z co najmniej pięcioletnim okresem pracy w innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne, prowadzący zajęcia bezpośrednio z dziećmi (i na ich rzecz) i nie zatrudnieni w tym okresie w szkole oraz posiadający znaczący dorobek zawodowy - po nawiązaniu stosunku pracy w szkole mogliby wystąpić z wnioskiem o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień nauczyciela mianowanego.

8. Ponadto do Karty Nauczyciela zostaną wprowadzone regulacje dotyczące:

a. Postępowania dyscyplinarnego nauczycieli, usprawniające to postępowanie. Wprowadzony będzie centralny rejestr orzeczeń dyscyplinarnych. Zakłada się, że rejestr ten będzie skutecznym narzędziem przeciwdziałającym sytuacji zatrudnienia w szkole nauczyciela ukaranego,

b. Rozszerzenie na wszystkich nauczycieli, bez względu na wymiar i miejsce zatrudnienia, przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz wymogów nawiązania stosunku pracy i wygaśnięcia stosunku pracy dotyczących niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie oraz nietoczenia się postępowania karnego lub dyscyplinarnego.

9. Ponadto niezbędne jest dokonanie w ustawie Karta Nauczyciela innych zmian, w tym doprecyzowujących lub porządkujących, dotyczących w szczególności:

a. Ułatwienia finansowania dodatkowych zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich,

b. Doprecyzowania sposobu finansowania jednorazowej gratyfikacji wypłacanej osobom, którym nadano tytuł honorowy profesora oświaty,

c. Ograniczenia stosowania przepisów ustawy Karta Nauczyciela w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w publicznych placówkach doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym prowadzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

żródło: www.men.gov.pl