Autorka artykułu - Violetta Ozminkowski - opisuje gehennę, którą przeszła Aneta Westrych – matka sześcioletniego Antosia – zanim trafiła z synem do Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego prowadzonego przez siostry Felicjanki w Krakowie. Jedynego w Polsce, w którym od ponad pięćdziesięciu lat specjaliści zajmują się terapią zaburzeń mowy u dzieci z afazją. Żeby dostać się do ośrodka trzeba czekać w długiej kolejce, bo miejsc jest tylko sześćdziesiąt. Dzieci przyjmowane są z terenu całej Polski w wieku od 4 do 10 lat.

Matka chłopca nie miała pojęcia, że jej syn cierpi na afazję, bo o takich zaburzeniach mowy u dzieci mało kto słyszał – tłumaczy. Głośno było o dysleksji, dysgrafii czy dysortografii, ale termin „afazja” padał najczęściej przy terapii osób dorosłych po wypadkach, jak w przypadku Sławomira Mrożka. „Dnia 15 maja 2002 roku przeżyłem udar mózgu, którego wynikiem była afazja. Afazja jest to częściowa lub całkowita utrata zdolności posługiwania się językiem, spowodowana uszkodzeniem niektórych struktur mózgowych” – napisał w książce „Baltazar. Autobiografia”.
Podobnie jak większość rodziców dzieci z zaburzeniami mowy typu afatycznego Aneta Westrych chodziła z synem od specjalisty do specjalisty, od logopedy do neurologa. Jeden z psychologów wystawił diagnozę: autyzm. – To dlatego, że Antoś nie rozumiał, o co go pyta i nie nawiązał z nim kontaktu – mówi matka. Na szczęście w tym samym czasie jeden z logopedów skierował ją do ośrodka Felicjanek – opisuje Violetta Ozminkowski z Newsweek Polska.

Logopeda, Elżbieta Drewniak-Wołosz, która pomaga dzieciom z tym schorzeniem od ponad dwudziestu lat tłumaczy, że dzieciom z afazją często stawiana jest błędna diagnoza.
– Stwierdza się u nich na przykład niedorozwój umysłowy, bo wykonują polecenia na opak, albo niedosłuch, bo często nie rozumieją, co się do nich mówi i nie wykonują ich wcale.
Tymczasem afazja u dzieci może być spowodowana urazem mózgu, ale częściej bywa afazją rozwojową, której przyczyny nie są do dziś znane. Zaburzenia nie wynikają z opóźnienia umysłowego, porażenia mózgowego czy niedosłuchu – czytamy.

Dzieci na pierwszy rzut oka niczym się nie różnią od zdrowych. Są ciekawe świata i ludzi. Ich problem polega na tym, że nie potrafią nawiązać kontaktu z tym światem. Prawidłowo przechodzą przez etap gaworzenia, ale kiedy później zaczynają mówić, są w stanie poprawnie nauczyć się tylko kilku prostych komend. Resztę dopowiadają w sobie tylko znanym dialekcie.

Żeby pomóc dzieciom, rodzice zmagają się dodatkowo z bezdusznością urzędników i biurokracją. Mają coraz większe problemy, by zgodnie z prawem umieścić je w ośrodku, klasach integracyjnych i zapewnić specjalistyczną opiekę. Rozporządzenie MEN z 2005 roku pominęło bowiem afazję jako zaburzenie dające podstawę do ubiegania się o specjalne traktowanie dzieci z tym schorzeniem w polskim systemie oświaty.[…]
Wystarczy porozmawiać z jakimkolwiek dzieckiem z afazją, żeby mieć pewność, że nie nadaje się do szkoły publicznej.

– W każdej szkole już od września będzie zespół powołany do tego, żeby pomagać w specyficznych trudnościach edukacyjnych uczniów – zapewnia Bożena Skomorowska z biura prasowego resortu edukacji. W tym zespole mają być logopeda i psycholog.
I pewnie to wystarczy, ale dla dzieci, które wymagają lekkiej korekty zachowania czy artykułowania wyrazów.
Właśnie tego, że ich dzieci zostaną wrzucone do jednego worka ze wszystkimi problemami nauczania w szkole, matki boją się najbardziej. Jak tłumaczą, nie walczą o przywileje dla swoich dzieci, ale o prawo do właściwych form terapii i nauki.

Rodzice mają świadomość, że nauka w klasie integracyjnej kosztuje państwo więcej, ale jak tłumaczą inwestycja się opłaca, bo dzieci kiedyś dorosną i zamiast iść na renty inwalidzkie, pójdą do pracy.
– Jeśli pomożemy tym dzieciom odpowiednio wcześnie, ich kariery zawodowe często później nie różnią się od karier dzieci, które takich problemów nie miały. Siostra Alina Ryś przekonuje, że wśród wychowanków Ośrodka jest wielu absolwentów szkół średnich, a nawet wyższych uczelni.
Co będzie dalej nie wiadomo, ale dzisiaj według MEN dzieci z afazją w Polsce nie ma - czytamy.

6 maja na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej ukazało się wyjaśnienie rzecznika prasowego MEN Grzegorza Żurawskiego w sprawie kształcenia dzieci z afazją:

W związku z artykułem na temat kształcenia dzieci z afazją (Dzieci, które mówią po elficku) opublikowanym w tygodniku „Newsweek" z 9 maja 2010 r., pragnę wyjaśnić rodzicom i opiekunom dzieci dotkniętych afazją, że w przypadku, gdy u dziecka rozpoznano afazję dziecięcą typu ruchowego (ekspresyjnego), której skutkiem są zaburzenia motoryki mowy, to nie logopeda, ale zespół orzekający, który działa w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, może wydać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na „niepełnosprawność ruchową".

Tak kwalifikują wymienione wyżej zaburzenia specjaliści (np. Pracownia Logopedii Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie) i taką podstawę daje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach. Zgodnie z zawartymi w nim przepisami oraz przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych, dla tych dzieci organizuje się przedszkola specjalne, oddziały specjalne w przedszkolach ogólnodostępnych, szkoły specjalne oraz oddziały specjalne w szkołach ogólnodostępnych, a także przedszkola i szkoły ogólnodostępne z oddziałami integracyjnymi, przedszkola i szkoły integracyjne.

Niestety, taka informacja, z przyczyn niezależnych od Ministerstwa Edukacji Narodowej, nie znalazła się w artykule. Jego autorka zadała - poprzez zespół prasowy MEN - pytanie o możliwość wydawania przez logopedę orzeczenia uprawniającego do przyjęcia do klas integracyjnych. Pytanie sugerowało zupełnie inny kontekst przygotowywanego artykułu, przez co udzielona odpowiedź dotyczyła wyłącznie braku możliwości wydawania takiego orzeczenia przez logopedę. Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego zgodnie z przepisami oświatowymi wydają bowiem nie logopedzi, lecz zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Warto jednak zaznaczyć, że w skład zespołu orzekającego działającego w publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej w takiej sytuacji powinien wchodzić logopeda, który dokona diagnozy. Zgodnie z przepisami oczywistym jest fakt, iż logopeda jednoosobowo nie może wydać orzeczenia, ale nie można pomijać naszych kompetencji, które w przypadku afazji dziecięcej są przecież niepodważalne.

Obecnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych     (z dn. 18.09.2008) odebrało logopedom możliwość uczestnictwa w zespole orzekającym. Pozostawia ono dyrektorom jedynie furtkę w p.3 § 4, który mówi o możliwości powołania w skład zespołu innych specjalistów niż psycholog, pedagog i lekarz, jeśli udział takiego specjalisty jest niezbędny. Pozostaje żywić nadzieję, że wielu dyrektorów poradni z tej furtki skorzysta.

Redakcja