data publikacji: 2022-03-28
autor artykułu: Ewa Haman
2022.03.28. Apel do specjalistów praktyków "Dwujęzyczność jest normą" oraz informacje dotyczące dzieci – uchodźców wojennych.
Szanowni Państwo,
przesyłamy na Państwa ręce apel pt. "Dwujęzyczność jest normą", skierowany do specjalistów praktyków. Jego celem jest upowszechnianie wiedzy o dwujęzyczności opartej na przesłankach naukowych i zapobieganie rozprzestrzenianiu się nieprawdziwych informacji na ten temat.
Apel został ogłoszony w trakcie konferencji "Dziecko z doświadczeniem migracji" w grudniu 2021 i pierwotnie był sygnowany przez grupę doświadczonych polskich badaczy wielojęzyczności, rozwoju dziecka, przyswajania i uczenia się języka, zaburzeń mowy i języka oraz zagadnień pokrewnych. Następnie Sygnatariusze zaprosili kolejnych naukowców i profesjonalistów do wsparcia tej inicjatywy. W efekcie ponad 300 osób z Polski i ze świata wsparło nasz apel.
Pełny tekst apelu (w języku polskim i angielskim, wkrótce także niemieckim), w wersji umożliwiającej wydruk (5 stron A4), oraz z dołączoną pełną listą podpisów indywidualnych osób oraz wspierających organizacji (kolejnych 13 stron) można znaleźć na stronie www:
APEL DO SPECJALISTÓW PRAKTYKÓW "DWUJĘZYCZNOŚĆ JEST NORMĄ"
ZACHĘCAMY DO ZAPOZNANIA SIĘ Z TREŚCIĄ APELU!
W momencie ogłaszania apelu i zbierania podpisów nie zdawaliśmy sobie sprawy, że wkrótce nastąpi napaść Rosji na Ukrainę, a uchodźstwo wojenne stanie się udziałem setek tysięcy (a wkrótce być może milionów) dzieci mieszkających dotychczas w Ukrainie. W tej chwili dzieci te przybywają do Polski i zaczynają uczestniczyć w polskim systemie edukacji. Są to dzieci z traumą uchodźczą i będą potrzebowały od nas wszystkich wielorakiego wsparcia. W pierwszych momentach ich pobytu w Polsce najprawdopodobniej najistotniejszą kwestią jest zapewnienie im w jakimkolwiek stopniu (namiastki) poczucia bezpieczeństwa. Jednym z elementów tego procesu może być docenianie i wspieranie ich we własnej tożsamości oraz języku rodzimym, co może się dziać także w kontekście uczestnictwa w polskim systemie edukacji. Dopiero w dalszej perspektywie można myśleć o pełniejszym realizowaniu podstawy programowej polskiej szkoły przez dzieci, które faktycznie zostaną w Polsce na dłużej.
Ponieważ większość dzieci przybywających z Ukrainy to dzieci ukraińskojęzyczne, natomiast polskie szkoły są (w zdecydowanej większości) jednojęzycznymi szkołami z nauczaniem po polsku, nauczyciele oraz cały personel przedszkoli i szkół będą potrzebowali ogromnego wsparcia merytorycznego w podejściu do tych dzieci. Warto też zwrócić uwagę, że używanie rosyjskiego (jako języka potencjalnie znanego starszemu pokoleniu nauczycieli) może być obarczone ryzykiem złych skojarzeń. Warto zachęcać nauczycieli do wrażliwości w tym względzie oraz, w razie potrzeby, do rozmów z rodzicami i dziećmi na ten temat. Szczególnego, chociaż odmiennego wsparcia już wymagają i wymagać będą nadal także dzieci z polskich szkół, które znają wojnę w Ukrainie tylko ze słyszenia, ale także są nią bardzo przejęte, stykają się z uchodźcami albo we własnych domach, albo w przedszkolach/szkołach lub innych miejscach i mogą w związku z tym doświadczać trudnych uczuć.
Wiele osób oraz ośrodków naukowych i specjalistycznych podejmuje wysiłki, aby dostarczać wsparcia nauczycielom i placówkom edukacyjnym, a pośrednio dzieciom i młodzieży z polskich szkół i przybywających do Polski z Ukrainy.
Dlatego chcielibyśmy poinformować Państwa o dwóch takich inicjatywach, zainicjowanych w gronie Sygnatariuszy apelu, oraz o istniejących już rzetelnych materiałach online dotyczących sposobów podejmowania tematów migracji, uchodźstwa, wojny a także równości i dyskryminacji w komunikacji z dziećmi oraz uczenia się języka ukraińskiego i/lub polskiego.
Organizator: Bilingualism Matter @Poznań (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Warsztaty online „Szkoła w oczach uczniów z doświadczeniem migracji. Co zrobić, by była bardziej przyjazna?" 16 marca 2022 w godz. 18:00-19:30 na platformie Zoom Prowadząca: dr Anna Basińska Rejestracja poprzez link: https://tinyurl.com/5xbup8pf Więcej informacji o wydarzeniu: http://wa.amu.edu.pl/wa/node/12644
Organizator: Koło naukowe Młodych Logopedów (Uniwersytet Śląski) Webinarium InterACT - Każdy z nas jest inny i każdy taki sam - każdy z nas jest wyjątkowy! Budujmy świat bezpieczny i przyjazny dla wszystkich dzieci! 17 marca 2022 w godz. 19.30-20.30 Prowadzą: członkowie Koła Naukowego wraz opiekunką naukową - dr hab. Katarzyną Węsierską, prof. UŚ Informacje o programie i link do rejestracji: https://www.logolab.edu.pl/nauczyciele/interact/
Materiały dostępne online
Centrum Edukacji Obywatelskiej
webinar: https://www.youtube.com/watch?v=R5JyMmbG1PI
posty / artykuły: jak rozmawiać, gdy w klasie są osoby z Ukrainy, Rosji lub Białorusi?
scenariusze zajęć: https://blog.ceo.org.pl/wp-content/uploads/2022/02/Jak-rozmawiac-z-mlodymi-ludzmi-o-wojnie.pdf?fbclid=IwAR2fGqcQHM8yY1PCmzaOArgLbTUjAGhnDFc5fT28Auu18s7Ze-A9-M8uPHo (źródło różnych materiałów gotowych do wykorzystania podczas zajęć)
Centrum Terapii Dialog
https://www.facebook.com/Centrum.Terapii.Dialog/videos/429899208880653 ("Jak rozmawiać z dziećmi o wojnie w Ukrainie"?)
Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń
https://um.warszawa.pl/waw/wcies/-/wsparcie-dla-uczniow-z-ukrainy
https://um.warszawa.pl/waw/wcies/-/jak-rozmawiac-z-dziecmi-i-mlodzieza-o-wojnie
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
Porozmawiajmy o wojnie w Ukrainie (książeczka i film do pracy z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym) https://edukacja.fdds.pl/course/view.php?id=423#section-0
Inne sprawdzone źródła dotyczące rozmawiania z dziećmi o wojnie:
https://www.youtube.com/watch?v=tBcblNPBlDU ("Codziennik rodzica", rozmowa psycholożek dziecięcych)
https://kosmosdladoroslych.pl/ale-temat/jak-rozmawiac-z-dziecmi-o-wojnie-w-ukrainie/
Bezpłatne materiały do nauki ukraińskiego i polskiego:
(profil IG Językowe Kontrowersje: https://www.instagram.com/jezykowe_kontrowersje/)
https://linktr.ee/jezykowe_kontrowersje
Bezpłatne materiały do nauki po ukraińsku (różnorodne tematy):
Bezpłatne e-booki dla dzieci po ukraińsku:
Mamy nadzieję, że zarówno nasz Apel, jak i materiały dotyczące aktualnej sytuacji, okażą się dla Państwa przydatne.
Z wyrazami szacunku,
Ewa Haman
w imieniu Sygnatariuszy apelu "Dwujęzyczność jest normą"
kontakt w sprawach związanych z apelem: ewa.haman@psych.uw.edu.pl
--
🇺🇦 SOLIDARNI Z UKRAINĄ
prof. Ewa Haman
Wydział Psychologii
Uniwersytet Warszawski
