Otrzymaliśmy raport World Health Organization na temat:

"Niniejszy raport przedstawia wyniki oceny pracowników sektora rehabilitacji w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem fizjoterapeutów, terapeutów zajęciowych, psychologów klinicznych, protetyków i ortotyków, logopedów oraz lekarzy specjalistów rehabilitacji medycznej. Celem oceny było zebranie szczegółowych informacji na temat pracowników sektora rehabilitacji, które posłużą do opracowania polityki i praktyk służących wzmocnieniu, wyposażeniu i wsparciu pracowników sektora rehabilitacji z myślą o lepszym zaspokojeniu potrzeb społeczeństwa.

W ocenie wykorzystano narzędzia i procesy zawarte w Guide for Rehabilitation Workforce Evaluation (GROWE) [Przewodniku WHO oceny pracowników sektora rehabilitacji]. Obejmowała ona ocenę pokrycia zapotrzebowania na pracowników, analizę rynku pracy i analizę kompetencji. Opracowano projekcje i zastosowano analizę wpływu strategii, aby ustalić zmiany w liczbie kształconych specjalistów potrzebne do osiągnięcia liczby pracowników pracujących w pełnym wymiarze godzin, niezbędnej do zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczeństwa. Proces ten oparty był na gromadzeniu danych z dokumentów, opracowywaniu danych na podstawie konsensusu i warsztatach dla zainteresowanych stron oraz wywiadach z kluczowymi informatorami.

Zebrano dane na temat dyspozycyjności, dostępności, akceptowalności i jakości pracowników sektora rehabilitacji. Uzyskane wyniki zostały przeanalizowane w celu sformułowania wniosków i zaleceń istotnych dla szeregu podmiotów. Na ich podstawie zostanie opracowany pierwszy w kraju krajowy plan działania na rzecz pracowników sektora rehabilitacji.

W ocenie uwzględniono zaangażowanie w Ministerstwie Zdrowia oraz Ministerstwie Edukacji i Nauki na rzecz stworzenia profesjonalnej i sprawnej interdyscyplinarnej kadry pracowników sektora rehabilitacji, która może być wzorem dla innych krajów Europy Wschodniej. Instytucjonalne możliwości kształcenia i szkolenia pracowników sektora rehabilitacji stopniowo wzrastają. Uniwersytety w całym kraju oferują studia licencjackie i/lub magisterskie. Emigracja pracowników sektora rehabilitacji z Polski jest niewielka, a bezrobocie stosunkowo niskie, co oznacza, że system ochrony zdrowia, edukacji i opieki społecznej skutecznie absorbuje pracowników. Niewątpliwie istnieje silny fundament, na którym można się oprzeć, jednak nadal pozostają pewne wyzwania i możliwości rozwoju. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na pracowników sektora rehabilitacji, coraz pilniejsze staje się rozwiązanie problemu niedoborów kadrowych, niskiego popytu i problemów z jakością. W ocenie określono kilka priorytetowych zaleceń w zakresie dyspozycyjności, dostępności, akceptowalności oraz jakości pracowników.

Dyspozycyjność

1. Występuje niedobór pracowników sektora rehabilitacji w stosunku do potrzeb populacji. Niedobór ten jest szczególnie dotkliwy w przypadku terapeutów zajęciowych, logopedów oraz protetyków i ortotyków.

2. Zapotrzebowanie na pracowników sektora rehabilitacji nie odzwierciedla liczby miejsc pracy potrzebnych do zaspokojenia potrzeb populacji. Rozbieżność między zapotrzebowaniem a potrzebami dotyczy wszystkich zawodów sektora rehabilitacji, ale jest najbardziej widoczna w przypadku logopedów, terapeutów zajęciowych, którzy posiadają przynajmniej tytuł licencjata terapii zajęciowej oraz protetyków i ortotyków.

3. Niska wydajność pracowników osłabia ich dyspozycyjność poprzez zmniejszenie ich produktywności; jest to spowodowane głównie problemami ze świadczeniem usług oraz nieodpowiednim wyposażeniem i infrastrukturą.

Dostępność

4. Pracownicy sektora rehabilitacji są zatrudnieni głównie w placówkach lecznictwa zamkniętego, a ich dyspozycyjność w placówkach ambulatoryjnych i środowiskowych jest niewystarczająca. Wydaje się, że wynika to w dużej mierze z faktu, że większość miejsc pracy znajduje się w sektorze publicznym, podczas gdy większość usług ambulatoryjnych jest świadczona przez sektor prywatny, który zatrudnia znacznie mniejszy odsetek pracowników sektora rehabilitacji.

5. Niewystarczająca jest liczba pracowników sektora rehabilitacji w mniejszych powiatach i na obszarach wiejskich, a także ograniczone są zachęty i strategie mające na celu przyciągnięcie lub zatrzymanie pracowników na tych obszarach.

6. Technologia i innowacje, mimo że w ostatnich latach bardzo się rozwinęły, są nadal niewystarczająco wykorzystywane jako mechanizmy zwiększające dostęp do pracowników sektora rehabilitacji dla osób z obszarów o ograniczonym dostępie do usług.

Akceptowalność

7. Świadomość i wiedza społeczeństwa na temat roli i znaczenia rehabilitacji jest ograniczona, co wpływa na sposób, w jaki ludzie poszukują usług i oceniają je, a w konsekwencji sprawia, że niektóre potrzeby nie są zaspokajane. Ograniczona wiedza na ten temat jest szczególnie widoczna w przypadku terapeutów zajęciowych.

8. Wśród pracowników ochrony zdrowia nie ma dostatecznej świadomości roli rehabilitacji w zespołach opieki zdrowotnej ani wpływu rehabilitacji na wyniki leczenia pacjentów. Ma to negatywny wpływ na praktyki w zakresie skierowań oraz na skuteczność włączania pracowników sektora rehabilitacji w opiekę nad pacjentami.

Jakość

9. Wśród pracowników sektora rehabilitacji istnieją deficyty kompetencyjne, szczególnie w zakresie uczenia się i rozwoju, zarządzania i przywództwa oraz badań naukowych. Wskazuje to na możliwość wzmocnienia edukacji i szkoleń w tych zakresach.

10. Poziom kompetencji jest niespójny zarówno w obrębie grup zawodowych zajmujących się rehabilitacją, jak i pomiędzy tymi grupami, co odzwierciedla różnice w kształceniu i szkoleniu, a także nieodpowiedni stopień tworzenia i weryfikacji standardów kompetencji.

11. W środowisku pracowników sektora rehabilitacji brakuje praktyki opartej na dowodach naukowych, co jest spowodowane brakiem inwestycji w umiejętności badawcze, brakiem dostępu do wytycznych i protokołów klinicznych oraz ich niedostatecznym stosowaniem, a także ograniczonymi mechanizmami dzielenia się wiedzą i jej upowszechniania.

12. Pracownikom sektora rehabilitacji brakuje odpowiedniego dostępu do superwizji, wsparcia i mentoringu, w tym ze strony kolegów, szczególnie w przypadku osób pracujących w bardziej odległych miejscach. Utrudnia to przygotowanie nowych specjalistów i może zagrażać bezpieczeństwu pacjentów.

13. Nie ma wystarczających możliwości zdobycia specjalizacji kierunkowej, zwłaszcza przez terapeutów zajęciowych, co ogranicza możliwości pracowników sektora rehabilitacji w zakresie zaspokajania bardziej złożonych potrzeb pacjentów.

Ocena uwidoczniła również potrzebę poprawy gromadzenia i kompilacji danych dotyczących rehabilitacji, aby umożliwić rzetelny nadzór i ocenę w przyszłości. Co ważne, ocena wykazała również konieczność szerszego uznania interdyscyplinarności pracowników sektora rehabilitacji oraz roli zawodów takich jak terapeuta zajęciowy, logopeda, protetyk i ortotyk, a także fizjoterapeuta, psycholog oraz lekarz specjalista rehabilitacji medycznej.

pobierz: 2024.03.06. raport WHO Pracownicy sektora rehabilitacji w Polsce